Mickiewicz s'est demandé pourquoi la France... [Przemówienie do młodzieży francuskiej, Paryż, 13 VIII 1845]
Powst. Paryż, 13 VIII 1845.
Pierwodruk: Les Ecoles, 1845, wrzesień.
Odpowiedź Mickiewicza do delegacji studentów francuskich przybyłych z adresem hołdowniczym i medalem na cześć trzech profesorów Collège de France.
Autografy: Bibl. Nar., sygn. 8303 II (odpisy z materiałów źródłowych sporządzone w l. 1914-1919 przez J. Komendę, głównie ze zbiorów raperswilskich, t. 19).
Wydania następne: Koresp. 1870–1872, t. 1, s. 318-319; Koresp. 1875–1876, t. 1, s. 278-279; Dzieła 1911–1913, t. 11; Wyd. Sejm., t. 11, s. 509-512 (w jęz. fr. oraz pol. przekł. A. Górskiego; na s. 511 krótsze i nieco odmienne sprawozdanie S. Goszczyńskiego); Le Siècle 1845, nr z 18 VIII.
Przekłady: pol.: Seweryn Goszczyński, [Sprawozdanie Goszczyńskiego], w: Wyd. Sejm., t. 11, s. 511; Dziennik 1984, s. 258-259. — Artur Górski, Przemówienie do młodzieży francuskiej, w: Wyd. Sejm., t. 11, s. 512-513; Wyd. Nar., t. 13, s. 186-187; Wyd. Jub., t. 13, s. 184-185; Wyd. Rocz., t. 13, s. 320-321.