XII. Ałuszta w nocy

Rzeźwią się wiatry, dzienna wolnieje posucha...

Powst. Odessa, październik–listopad 1825 lub, co bardziej prawdopodobne ze względu na brak atg w Albumie Mosz, w Moskwie między styczniem a 28 X/9 XI 1826.

Pierwodruk: Sonety 1826, s. 40.

XII utwór w cyklu „Sonety krymskie”.

Autografy: MNK rkp 655/6 (dawn. N.I. 4983), k. 1 (atg 6 ostatnich wersów z podpisem Mickiewicza: „dnia 30 Maja 1832 w Dreźnie”; zapisany na kartce pochodzącej prawdop. ze sztambucha K. Potockiej; opis atg: DzW, t. 1, cz. 2, s. 175; historię atg opisał: J. Kołaczkowski, Pamiątki po Mickiewiczu, Pam. Tow. Lit. AM 1887, I, s. 193-196; podob. i opis atg: Wiersze w podob. 1973, s. (117) i 198-199); atg Bibl. Bodmeriana, sygn. CH-1223, F III teka 40 (atg w albumie K. Falkensteina, bibliotekarza królewskiego w Dreźnie; obecnie w Bibl. Bodmeriana w Genewie; wiad. o atg: Kurier War. 1908 nr 154; zob. DzW 1,4 s. 170; podob. i opis atg: H. Hleb-Koszańska, O autografach sonetu „Ałuszta w nocy”, Przegl. Hum. 1997, nr 7-8, s. 207-210; Wiersze w podob. 1998, s. (137) i 221-222).

Wydania następne: Kur. Warsz. 1827, nr 61, s. 245; Sonety 1827, s. 38; Zasady poezji 1827, t. 2, s. 192-193; Polih 1827, t. 4, s. 170; Par 1828–1836, t. 2, s. 172; Poz 1828–1829, t. 3, s. 56-57; Pet 1829, t. 2, s. 272; Poz 1832, t. 1, s. 193; War 1833, t. 1, s. 180; Par 1838, t. 3, s. 174; Par 1844, t. 3, s. 322; Pisma 1858, t. 1, s. 158; Pisma 1860–61 Par (Martinet), t. 2, s. 290; Pisma 1862–1869, t. 1, s. 115; Dzieła 1868, t. 1, s. 122-123; Dzieła 1869–70, t. 1; Pisma 1875–77, t. 1; Dzieła 1875, t. 1; Dzieła 1876, t. 1, s. 122-123; Par 1880–1885, t. 1; Lipsk 1883–1901, t. 1; Lw-Par 1885, t. 1, s. 141; Sonety–Ballady 1885, s. 30-31; Poezje War 1886, t. 1, s. 199; Poezje Lw 1886, t. 2; Poezje Lw 1888 (Łukaszewicz), t. 3, s. 30-31; Poezje Lw 1888 (Księgarnia Polska), t. 2; Poezje War-Pet 1888, t. 1, s. 117-118; Ballady–Sonety 1891, s. 160m; Dzieła 1893-1911 Lw, t. 2, s. 106; Dzieła 1893 Lw (Księg. Pol.), t. 1, s. 169; Dzieła 1894, t. 3, s. 30-31; Poezje 1897, t. 1, s. 183-184; Ballady–Sonety 1897, s. 116-117; Pisma 1897, t. 1, s. 115; Mik 1898, t. 1, s. 98; Sonety kr. 1898, s. 11; Ballady–Sonety 1898, s. 116-117; Poezje 1899, t. 1, s. 179; Poezje 1900, t. 1, s. 206; Sonety 1904, s. 41-42; Sonety 1905, s. 46; Farys–Sonety 1907, s. 25; Poezje 1910, t. 1, s. 179; Pisma 1911, t. 3, s. 48-49; Dzieła 1911–1913, t. 1, s. 101; Sonety kr.–Farys 1912, s. 22-23; Poezje [1915], s. 195; Mik [ok. 1919], t. 1, s. 88-89; Sonety–Farys 1921, s. 14-15; Pisma 1922, t. 2, s. 181; Sonety–Wiersze 1922, s. 30-31; Sonety kr. 1922, s. 53-54; Sonety 1922, s. 30; Poezje II 1924, s. 86; Pisma 1925, s. 34; Lw 1925, t. 1, s. 114-115; Sonety 1926, s. 37-38; Ballady–Sonety 1926, s. 116-117; Sonety 1928, s. 21; Dzieła 1929, t. 2, s. 245-246; Sonety kr. 1929, s. 13; Pisma 1929, t. 1, s. 82; Poezje 1929, t. 1, s. 292; Wybór 1930, s. 60; Sonety 1933, s. 34; Pisma poet. 1937, t. 1, s. 231-232; Poezje wybr. 1946, s. 54; Poezje 1947, s. 128; Sonety kr. 1947, s. 45; Ballady–Sonety 1947, s. 93-94; Liryka 1947, s. 67; Wyd. Nar., t. 1, s. 194; Wybór pism 1950, s. 60; Wybór wierszy 1952, s. 98-99; Sonety kr. 1952, s. 36; Wybór pism 1953, s. 60; Poezje 1953; Wybór poezji 1954, s. 71; Sonety kr. 1954, s. 18; Wyd. Jub., t. 1, s. 270; Poezje Wil 1955, s. 260; Poezje 1955, s. 29; Poezje 1956, s. 80; Pisma poet. 1956, s. 175; Utwory 1957, t. 1, s. 188; DzW, t. 1, cz. 2, s. 23; Wiersze w podob. 1973, s. 109, 117-118 (atg ze sztambucha K. Potockiej); Sonnets Cr. 1973, s. 24; Poezje wybr. 1975, s. 91; Sonety repr. 1976, s. 40; Przegl. Hum. 1977, nr 7/8, s. 207-210; DzP 1979, t. 1, s. 220; Wybór poezyj BN 1986, s. 1001; Sonnets 1992, s. 42; Wybór 1996, s. 108; Wybór 1997, s. 62; Poezja pol. 1998, s. 249-250; Nad wodą 1998, s. 168-169; Wyd. Rocz., t. 1, s. 246; Poezija 1998, s. 110; Sun of Liberty 1998, s. 116; Wiersze w podob. 1998, s. 137-138 (atg z Bibl. Bodmeriana w Genewie); Wiersze 1999, s. 118; Wiersze i fragm. 1999, s. 117-118; Wiersze 2004, s. 228; Mickiewicz 2010, s. 130; Basni 2013, s. 34; Qirim sonetleri 2013, s. 30.

Przekłady: wł.: Enrico Damiani, Aluszta di notte, w: Canti 1926; Opere scelte 1955, s. 32. — Salvatore Quasimodo, Aluszta di notte, w: Quasimodo 1956, s. 4 Pagine scelte 1956, s. 76-77. — Diego Valeri, Ałuszta di notte, w: Pagine scelte 1956, s. 76. — Carlo Verdiani, Alušta di notte, w: Liriche 1956, s. 67.