XIII. Czatyrdah

Drżąc muślemin całuje stopy twej opoki...

Warianty tytułu: Czatyrdah. Mirza.

Powst. Odessa, październik–listopad 1825 lub, co bardziej prawdopodobne ze względu na brak atg w Albumie Mosz, w Moskwie między styczniem a 28 X/9 XI 1826.

Pierwodruk: Sonety 1826, s. 41.

XIII utwór w cyklu „Sonety krymskie”.

Autografy: nieznany.

Wydania następne: Sonety 1827, s. 39; Zasady poezji 1827, t. 2, s. 189; Polih 1827, t. 4, s. 170-171; Par 1828–1836, t. 2, s. 173; Poz 1828–1829, t. 3, s. 58-59; Pet 1829, t. 2, s. 273; Poz 1832, t. 1, s. 193-194; War 1833, t. 1, s. 181; Par 1838, t. 3, s. 175; Par 1844, t. 3, s. 322-323; Nauka poezji 1845, s. 627; Nauka poezji Poz 1851; Nauka poezji War 1851, s. 199-200; Pisma 1858, t. 1, s. 158-159; Pisma 1860–61 Par (Martinet), t. 2, s. 291; Nauka poezji 1860, s. 627; Pisma 1862–1869, t. 1, s. 115-116; Dzieła 1868, t. 1, s. 123-124; Dzieła 1869–70, t. 1; Pisma 1875–77, t. 1; Dzieła 1875, t. 1; Dzieła 1876, t. 1, s. 123-124; Sonety kr. 1878; Par 1880–1885, t. 1; Lipsk 1883–1901, t. 1; Lw-Par 1885, t. 1, s. 141-142; Sonety–Ballady 1885, s. 31; Poezje War 1886, t. 1, s. 200; Poezje Lw 1886, t. 2; Poezje Lw 1888 (Łukaszewicz), t. 3, s. 31; Poezje Lw 1888 (Księgarnia Polska), t. 2; Poezje War-Pet 1888, t. 1, s. 118; Ballady–Sonety 1891, s. 160n; Dzieła 1893-1911 Lw, t. 2, s. 107; Dzieła 1893 Lw (Księg. Pol.), t. 1, s. 169-170; Dzieła 1894, t. 3, s. 31-32; Poezje 1897, t. 1, s. 184; Ballady–Sonety 1897, s. 117; Pisma 1897, t. 1, s. 115-116; Mik 1898, t. 1, s. 98; Sonety kr. 1898, s. 11-12; Ballady–Sonety 1898, s. 117; Poezje 1899, t. 1, s. 179; Poezje 1900, t. 1, s. 207-208; Sonety 1904, s. 42; Sonety 1905, s. 46-47; Farys–Sonety 1907, s. 25-26; Poezje 1910, t. 1, s. 179; Pisma 1911, t. 3, s. 49; Dzieła 1911–1913, t. 1, s. 101-102; Nasi wielcy 1911; Sonety kr.–Farys 1912, s. 23-24; Poezje [1915], s. 195; Mik [ok. 1919], t. 1, s. 89; Sonety–Farys 1921, s. 15-16; Komarnicki 1921, s. 226; Pisma 1922, t. 2, s. 182; Sonety–Wiersze 1922, s. 31; Sonety kr. 1922, s. 57-58; Sonety 1922, s. 30-31; Poezje II 1924, s. 87; Pisma 1925, s. 34; Lw 1925, t. 1, s. 115-116; Wybór 1925, s. 38; Sonety 1926, s. 38-39; Ballady–Sonety 1926, s. 117; Sonety 1928, s. 21-22; Dzieła 1929, t. 2, s. 246; Sonety kr. 1929, s. 14; Pisma 1929, t. 1, s. 82-83; Poezje 1929, t. 1, s. 293; Wybór 1930, s. 60-61; Sonety 1933, s. 35; Pisma poet. 1937, t. 1, s. 232; Wybór 1938, s. 29-30; Poezje wybr. 1946, s. 54-55; Poezje 1947, s. 129; Wybór Kr 1947, s. 46; Sonety kr. 1947, s. 46; Ballady–Sonety 1947, s. 94; Liryka 1947, s. 68; Wyd. Nar., t. 1, s. 195; Wybór pism 1950, s. 60; Wybór wierszy 1952, s. 99-100; Sonety kr. 1952, s. 37; Wybór poezji 1954, s. 72; Sonety kr. 1954, s. 19; Wyd. Jub., t. 1, s. 271; Poezje Wil 1955, s. 261; Poezje 1956, s. 81; Pisma poet. 1956, s. 175-176; Utwory 1957, t. 1, s. 189; DzW, t. 1, cz. 2, s. 23-24; Sonnets Cr. 1973, s. 25; Poezje wybr. 1975, s. 92; Sonety repr. 1976, s. 41; DzP 1979, t. 1, s. 221; Wybór poezyj BN 1986, s. 102-103; Sonnets 1992, s. 44; Wybór 1996, s. 109; Wybór 1997, s. 63; Poezja pol. 1998, s. 250; Liryki lozańskie 1998, s. 53; Nad wodą 1998, s. 170-171; Wyd. Rocz., t. 1, s. 247; Poezija 1998, s. 114; Sun of Liberty 1998, s. 118; Wiersze 1999, s. 119; Wiersze i fragm. 1999, s. 118-119; Wiersze 2004, s. 229; Mickiewicz 2010, s. 131; Qirim sonetleri 2013, s. 32.

Przekłady: wł.: Enrico Damiani, Ciatyrdah, w: Canti 1926; Opere scelte 1955, s. 32-33. — Carlo Verdiani, Čatyrdag, w: Liriche 1956, s. 69.