Reduta Ordona
Opowiadanie adiutanta
-
Nam strzelać nie kazano...
Powst. Choryń – Drezno, styczeń - kwiecień 1832; Maciejewski 1972 (s. 410-412) datuje na czas pobytu w Wielkopolsce, od poł. stycznia do 26 II 1831; ostateczna red. prawdop. powstała w Dreźnie, przed 24 IV 1832 (data w kp. C. Działyńskiej).
Pierwodruk: Reduta Ordona. Opowiadanie adiutanta. Generałowi J.N. Umińskiemu poświęca Adam Mickiewicz w Dreźnie, 1832 r. Lw. 1833, s. 3-7 druk. konspiracyjny, wyd. Ossolineum, na k. tytuł.: „Lipsk, 1833”.
Autografy: MAM, rkp 14, s. 1-4 (opis atg: Kat. MAM, s. 14; DzW, t 1, cz. 3, s. 148; podob. i opis: Wiersze w podob. 1009, s. (13)-(16) i 191-192); atg w albumie J. Tödwena, Bibl. Ossol., rkp Pawl. 145, k. 22-23 (wiersz wpisany przez Mickiewicza w dniu wyjazdu z Drezna w albumie z utworami A. Goreckiego i A.E. Odyńca z datą pod tekstem: „Drezno - 23 Jun”; zob. DzW, t. 1, cz. 3, s. 149; Wyd. Rocz., t. 17, s. 520, poz. 27 oraz Kronika 1832-1834, s. 66; podob. atg: Wiersze w podob. 1998, s. (17)-(20)); kp. MAM, rkp 12, s. 1-8 (być może sporządzona przez F. Mickiewicza, zob. Kat. MAM, s. 9; data pod tekstem: „w Dreźnie 1832 r.”); kp. Celestyny Działyńskiej (?), Bibl. Kórn., sygn. 2623, k. 46-48v (pod odpisem notatka: „W Dreźnie 24 kwietnia 1832”); kp. AGAD zbiory Komierowskich 52/79, t. II, s. 936-939; kp. AGAD zbiory Komierowskich 52/79, t. II, s. 940-944.
Wydania następne: Par 1828–1836, t. 8, s. 131-138; Ostatnie rymy Juliana Ursyna Niemcewicza pod tytułem „Treny wygnańca” tudzież „Reduta Ordona” przez Adama Mickiewicza i „Zgon Sowińskiego”. Lipsk 1833, s. 17-22 (prawdop. istniało drugie wyd. Schlettera opubl. w Lipsku i Wrocławiu, zob. T. Syga, Te księgi proste. Dzieje pierwszych polskich wydań książek Mickiewicza, Warszawa 1956, s. 293-294); Garczyński 1833, t. 2, s. 133-138 (z notką Mickiewicza: „Wiersz ten pisany pod wpływem opowiadań Garczyńskiego, umieszczam między dziełami przyjaciela jako wspólną naszą własność”); Par 1838, t. 8, s. 131-137; Par 1844, t. 3, s. 362-366; Pisma 1860–61 Par (Martinet), t. 1, s. 277-282; Garczyński 1860, s. 196-199; Pisma 1862–1869, t. 1, s. 182-186; Wiersze 1866, s. 12-15; Dzieła 1868, t. 1, s. 163-167; Dzieła 1869–70, t. 1; Pisma 1875–77, t. 1; Dzieła 1875, t. 1; Dzieła 1876, t. 1, s. 163-167; Par 1880–1885, t. 1; Lipsk 1883–1901, t. 1; Lw-Par 1885, t. 1, s. 218-221; Wiersze 1885, s. 18-22; Poezje Lw 1886, t. 3, s. 170-174; Poezje Kr 1886, t. 1; Torunianin 1888, -, s. 84-87; Poezje Lw 1888 (Księgarnia Polska), t. 2; Poezje Lw 1888 (Łukaszewicz), t. 2, s. 164-168; Grażyna–Konrad 1889; Ballady–Sonety 1891, s. 237-241; Dzieła 1893-1911 Lw, t. 2, s. 227-230; Dzieła 1893 Lw (Księg. Pol.), t. 4, s. 103-106; Dzieła 1894, t. 2; Robotnik 1898, nr 30; Pisma poetyczne 1898, s. 233-238; Mik 1898, t. 2, s. 184-187; Praca 1900, nr 1, s. 41; Pisma 1901, t. 1, s. 347-350; Głosy poetów 1901, s. 46-150; Sonety 1904, s. 98-101; Poezje 1910, t. 1, s. 273-277; Pisma 1911, t. 4, s. 31-35; Dzieła 1911–1913, t. 1, s. 122-125; Wybór 1914; Wiersze 1914, s. 20-25; Polska Ludowa (Lublin) 1915, nr 4, s. 6; Wybór 1915, s. 17-22; Poezje [1915], s. 212-216; Reduta 1915, s. 3-6; Poezje z wojen 1915, s. 8-11; Wybór 1916; Wiersze 1917, s. 31-35; Wiarus 1918, nr 26, s. 606-608; Mik [ok. 1919], t. 1, s. 124-127; Pisma 1922, t. 4, s. 26-29; Sonety–Wiersze 1922, s. 44-48; Do matki Polki 1922, s. 11-16; Poezje II 1924, s. 147-151; Pisma 1925, s. 40-41; Lw 1925, t. 1, s. 138-142; Wybór 1925, s. 48-51; Dzieła 1929, t. 2, s. 327-330; Pisma 1929, t. 1, s. 96-99; Poezje 1929, t. 1, s. 403-406; Siew Młodej Wsi 1930, nr 48; Wybór 1930, s. 93-96; Nowogr 1932, s. 40-41; Pisma poet. 1937, t. 1, s. 313-316; Wybór 1938, s. 45-48; Poezje 1939, s. 5-10; Poezje wybr. 1946, s. 98-101; Wiersze 1946, s. 21-24; Poezje 1947, s. 173-176; Wybór Kr 1947, s. 65-68; Ballady–Sonety 1947, s. 111-114; Wyd. Nar., t. 1, s. 269-273; Wybór pism 1950, s. 78-79; Wybór 1950; Wybór wierszy 1952, s. 130-135; Wybór pism 1953, s. 70-73; Poezje 1953; Wybór poezji 1954, s. 103-107; Wyd. Jub., t. 1, s. 357-361; Poezje Wil 1955, s. 335-338; Poezje 1955, s. 51-57; Wybór Lond 1955, s. 61-62; Poezje 1956, s. 119-122; Pisma poet. 1956, s. 197-200; Utwory 1957, t. 1, s. 215-217; Wybór 1959, s. 81-84; Wiersze 1959, s. 388-392; Poezja w historii 1965, s. 284; DzW, t. 1, cz. 3, s. 18-21; DzP 1972-1973, t. 1, s. 357-361; Grochowiak 1973, s. 286-289; Poezje wybr. 1975, s. 120-124; DzP 1979, t. 1, s. 302-305; To lubię 1984, s. 22-25; Wybór poezyj BN 1986, s. 239-246; Grażyna. Reduta Ordona. War. 1992; Wybór 1996, s. 119-123; Wybór 1997, s. 81-84; Poezja pol. 1998, s. 261-264; Wyd. Rocz., t. 1, s. 342-346; Nad wodą 1998, s. 216-223; Wiersze w podob. 1998, s. 13-17 (podob. atg z MAM rkp 14 oraz atg z Bibl. Ossol.); Wiersze 1999, s. 145-148; Wiersze i fragm. 1999, s. 180-184; Wiersze 2000, s. 281-284; Wiersze 2004, s. 360-363; Mickiewicz 2010, s. 154-158; Antologia 2012, s. 343-345; Reduta Ordona: opowiadanie adiutanta. War. 2015 (e-book).
Przekłady: wł.: Ettore Marcucci, Il Ridotto d'Ordon, w: Accademia di Mickiewicz 1879, s. 8-14. — Dario Staffa, Il ridotto di Ordon, w: Pagine scelte 1956, s. 88-93. — Aglauro Ungherini, Il ridotto di Ordon, w: Gli Dziady 1898, s. 285-289.