Renegat

Ballada turecka

Co się niedawno stało w Iranie...

Warianty tytułu: Basza.

Powst. Wilno, część I pt. „Basza” 11/23 IX 1824, cz. II - w nocy z 24 X/5 XI na 25 X/6 XI 1824.

Pierwodruk: Dzien. Warsz., 1826, t. 3, nr 9, s. 136-137 I część ballady pt. „Basza. Ballada” - bez wiedzy i zgody aut..

W 1829 Mickiewicz ogł. tylko popr. cz. I; utwór w wielu wydaniach włączany do cyklu „Ballady i romanse”. Część III wiersza, tekst niepotwierdzony żadnym autoryzowanym przekazem, ogł. W. Baworowski: Nieznany wiersz Adama Mickiewicza. Ciąg dalszy ballady „Renegat”, Czas 1890, nr 244. Tę część wielu wydawców pomija jako tekst mylnie przypisywany Mickiewiczowi. Cz. II i III nie weszła do żadnego z wyd. aut.

Autografy: MNK, rkp 655/3 (dawn. N.I. 136189), k. 2 rv (późniejsza red. I cz. utworu, tytuł: „Basza. Renegat. Ballada Turecka”; na tej samej karcie objaśn. do wiersza „Almotenabby” oraz objaśn. do „Szanfarego”; podob. i opis atg: Wiersze w podob. 1973, s. (131)-(132) i 210); Alb. Mosz., Zamek Król., rkp 100, s. 6-9, 50-51 (atg I cz. utworu wpisany na pocz. albumu, atg II cz. pośrodku albumu; podob. Mickiewicziana II, s. 27-30, 71-72.); kp. Bibl. Nar., sygn. II 6469/3, k. 62-63 (kp. cz. I pt. „Basza”, ręką M. Czarnockiego w jego niewydanych pamiętnikach pod datą 16 XI 1824); Kp. Sz., MLAM, sygn. 67, k. 29v (atg. cz. II); Kp. Pt, Bibl. Nar., sygn. I 8302, k. 19v-20 (pt. „Basza. 11/24 września 1824”); kp. w alb. J. Kowalewskiego zag. (ko. cz. I utworu ręką I. Kółakowskiego w albumie J. Kowalewskiego).

Wydania następne: Rozmaitości Warsz. 1826, nr 10, s. 77; Par 1828–1836, t. 3, s. 165-167; Poz 1828–1829, t. 3, s. 102-105 (przedr. wersji z Dzien. Warsz. 1826, nr 9); Pet 1829, t. 2, s. 110-112 (edycja cz. I ballady, kontrolowana przez autora; tu utwór włączony do cyklu „Ballady i romanse”); Par 1838, t. 1, s. 135-137; Par 1844, t. 3, s. 265-266; Ballady 1852, s. 110-111; Pisma 1858, t. 1, s. 116-118; Pisma 1860–61 Par (Martinet), t. 1, s. 126-129; Pisma 1862–1869, t. 1, s. 75-77; Dzieła 1868, t. 1, s. 83-85; Dzieła 1869–70, t. 1; Ballady 1874; Pisma 1875–77, t. 1; Dzieła 1875, t. 1; Dzieła 1876, t. 1, s. 83-85; Par 1880–1885, t. 1; Ballady 1882; Lipsk 1883–1901, t. 1; Kłosy 1884, nr 1010, s. 308; Lw-Par 1885, t. 1, s. 99-102; Sonety–Ballady 1885, s. 133-135; Poezje War 1886, t. 1, s. 170-172; Poezje Lw 1886, t. 2; Poezje Lw 1888 (Łukaszewicz), t. 3, s. 132-134; Poezje Lw 1888 (Księgarnia Polska), t. 2; Poezje War-Pet 1888, t. 1, s. 80-82; Kraj 1891, nr 7, s. 2-9; Ballady–Sonety 1891, s. 107-109; Dzieła 1893-1911 Lw, t. 1, s. 203-204; Dzieła 1893 Lw (Księg. Pol.), t. 1, s. 89-91; Dzieła 1894, t. 3, s. 132-134; Poezje 1897, t. 1, s. 154-156; Ballady–Sonety 1897, s. 79-81; Pisma 1897, t. 1, s. 75-77; Pisma poetyczne 1898, s. 70-72; Pam. Tow. Lit. AM 1898, R. 6, s. 495-496; Mik 1898, t. 1, s. 61-62; Album Mosz. 1898, s. 18-19, 41 (na s. 18-19 część I, na s. 40 cz. II ballady „Basza”); Ballady 1898, s. 78-80; Dzieła 1898, t. 1; Poezje 1898; Ballady–Sonety 1898, s. 79-81; Poezje 1899, t. 1, s. 152-154; Poezje 1900, t. 1, s. 172-174; Ballady 1902, s. 77-78; Ballady 1909, s. 79-81; Poezje 1910, t. 1, s. 152-154; Pisma 1911, t. 2, s. 186-190; Dzieła 1911–1913, t. 1, s. 67-69; Ballady 1911, s. 104-107; Literatura i Sztuka. Dodatek do Nowej Gazety 1912, nr 31; Ballady 1913, s. 40; Wybór 1914; Poezje [1915], s. 170-172; W. Klinger, Sztambuch filomaty. Kijów 1916, s. 5-6; Mik [ok. 1919], t. 1, s. 60-61; Ballady Lw 1920, s. 104-107; Ballady [1920]; Pisma 1922, t. 2, s. 119-123; Ballady 1923, s. 74-75, 86-87; Pisma 1925, s. 24; Lw 1925, t. 1, s. 80-82; Ballady–Sonety 1926, s. 79-81; Dzieła 1929, t. 1, s. 181-182; Pisma 1929, t. 1, s. 55; Poezje 1929, t. 1, s. 221-225; Nowogr 1932, s. 23; Ballady 1936, s. 91-93; Pisma poet. 1937, t. 1, s. 173-174; Ballady 1945, s. 46-47; Poezje 1945, s. 177-181; Wiersze 1946, s. 25; Ballady–Sonety 1947, s. 66-67; Ballady 1948, s. 92-95; Wyd. Nar., t. 1, s. 137-138 i 331-332 (cz. I i II); Wybór pism 1950, s. 43; Wyd. Jub., t. 1, s. 195-197; Poezje Wil 1955, s. 175-177 (część I i II); Pisma poet. 1956, s. 113-114; Utwory 1957, t. 1, s. 96-98; Wiersze 1959, s. 209-212; DzW, t. 1, cz. 1, s. 103-105; DzP 1972-1973, t. 1, s. 195-197; Wiersze w podob. 1973, s. 122-123; DzP 1979, t. 1, s. 142-144; Wyd. Rocz., t. 1, s. 169-171; Wiersze 2000, s. 132-134.

Przekłady: ukr.: Valentin G. Strutins'kij, Renegat, w: Vibranì 1955, t. 1, s. 190-191; Lìrika 1968, s. 152-153.